Gemeentelijke processen snel inzichtelijk

Met de webapplicatie GIS BORG slaat InnoFra een vooruitstrevende brug door het ontsluiten van digitale kaartinformatie in ArcGIS uit de diverse applicaties die worden gebruikt binnen overheden, waterschappen, adviesbureaus en aannemers. Deze gebruiksvriendelijke webapplicatie in ArcGIS Online sluit aan op de wensen en eisen vanuit de Nieuwe Omgevingswet om op een andere manier integraal en gebiedsgericht te werken.

Uit de benaming, GIS BORG, is af te leiden dat het gaat om een GIS, waarbij BORG staat voor ‘Beheer Openbare Ruimte Geborgd’. GIS BORG maakt deel uit van een BORG-methodiek die als een schil om ArcGIS heen zit. ArcGIS ondersteunt gemeenten met een transparante bedrijfsvoering. Alle benodigde kennis en kunde wordt erin opgeslagen en via kaarten ontsloten. Frans Gersen, eigenaar van InnoFra en bedenker van GIS BORG, legt uit: “In de bedrijfsvoering worden er zelden data centraal ontsloten en geborgd. Het gevolg hiervan is dat zaken niet terug te vinden zijn en collega’s bij nul moeten beginnen als er iemand vertrekt. Dat is wat we met BORG willen voorkomen.” 

De ambities van GIS BORG gaan verder dan die van een systeem voor het beheer openbare ruimte (BOR). Gersen stelt: “Het gaat om veel meer; wat speelt er in een gemeente, in de wijk, in de straten? Het gaat om de leefomgeving.” Het maakt daarbij niet uit of een benodigde dataset is opgeslagen in verschillende applicaties. GIS BORG haalt het eruit en maakt gebruik van die dataset die steeds in Common Ground-omgeving moet worden opgeslagen. Zo eenvoudig is het volgens Gersen helaas nog niet altijd bij de opdrachtgevers. “Vaak, eigenlijk is dat heel gek, werken we ook met Shape-files. Niet alle gemeenten werken al met de BGT als kaartkoppeling middels StUF. We zeggen daar direct bij dat het een tijdelijke informatiestroom is en we moeten willen dat alles BGT-gekoppeld is zodat we meer datagedreven kunnen gaan werken. Programmeren is meer dan een uitdraai van een beheersysteem, hierin borgen we ook alle afwegingen van de leefomgeving.”

Aandachtspunten die naar voren komen in de aanpak vanuit Integraal Gebiedsgericht Werken (multidisciplinair).

Themakaarten en beleidsgegevens worden aan de voorkant ingevoerd in ArcGIS, daardoor zijn knelpunten en kansen zichtbaar in GIS BORG. Wat InnoFra momenteel vooral doet, is het ondersteunen van organisaties. Gersen: “We werken niet alleen met een kaart, maar ook met BORG-iconen die dienen als communicatiemiddel in de bedrijfsvoering van BORG. Het moet voor iedereen te begrijpen zijn en op deze manier worden onze klanten steeds meer ‘visueel ingesteld’, zeker in relatie tot Integraal Gebiedsgericht Werken.” Peter de Visser, strategisch adviseur bij InnoFra en voorzitter van het project ‘Data gedreven Assetmanagement’ van CROW en de VNG bij verschillende gemeenten, geeft aan: “Ook binnen projecten zorgen we voor een transparante bedrijfsvoering, waarbij de basis op orde is en vanuit die kennis ook beslissingen genomen kunnen worden. Dit is natuurlijk heel goed terug te zien in de werkwijze van InnoFra.”

Gersen ziet dat er binnen organisaties heel veel informatie aanwezig is. “Maar die informatie wordt slecht gedeeld. Er zijn héél veel applicaties die niet altijd goed met elkaar kunnen samenwerken. Het zou helemaal niet moeten uitmaken of iemand op de werkvloer bezig is, in het management zit, bestuurder is of bewoner. Met de applicatie in ArcGIS kan iedereen op elk moment bij de informatie met verschillende devices.” InnoFra ontwikkelde binnen de BORG-systematiek het Visueel AfwegingsKader (VAK) en is succesvol toegepast voor de wijk Adegeest in Voorschoten. Vanuit een gezamenlijke uitgevoerde inventarisatie met medewerkers ontstond een nauwkeurig beeld van welke knelpunten en kansen er zijn. Deze knelpunten en kansen zijn in separate kaarten vastgelegd in het VAK. Hier helpt ArcGIS enorm bij.

Hier wordt het effect van maatregelen grafisch uitgedrukt in een spinnenwebgrafiek.

Het VAK kent drie ‘smaken’. De minimale variant behelst in principe de technisch beheeropgave van groot onderhoud en vervangingsopgave. In de plus-variant zijn daarnaast ook vanuit negen thema’s, bijvoorbeeld klimaatadaptatie, extra maatregelen opgenomen en allerlei aspecten die daarbij horen. De maximale variant behelst de plus-variant en benoemt ook grootheden waarvan nog geen precieze einddatum en kosten bekend zijn. Denk hierbij aan gasloze woonwijken. Gersen verklaart: “We maken het thematisch inzichtelijk. We kennen de kosten nog niet en we weten ook nog niet precies wanneer het gaat spelen.” Wanneer er meer bekend wordt over de kosten en de planning, verschuift een dergelijk thema naar de plus-variant.

Het spinnenweb met de GISBORG-iconen als centraal punt in de communicatie.

Vanuit Integraal Gebiedsgericht Werken is hun Visuele AfwegingsKader in een conceptvoorstel uitgewerkt voor het verbeelden van de (samengevatte) matrix-gegevens op GIS-kaarten van de wijk Adegeest. De gemeente Voorschoten is een voorbeeld van de minimale én de plus-variant. Deze thema’s zijn in GIS BORG uitgewerkt in GIS-kaarten en in een spinnenweb-grafiek die in de plusvariant aanwezig is. Vanuit GIS BORG zijn zo maatregelen en kosten te bepalen die direct in relatie met de digitale kaart worden weergegeven. De impact is te zien in de spinnenweb-grafiek. Gersen: “Dit is natuurlijk heel geschikt voor een heldere presentatie en een interactieve sessie met het gemeentelijk college.” Dit is een andere en leukere manier van werken en zo kan ArcGIS gebruikt worden in de besluitvorming. Het maken van keuzes gebeurt interactief vanuit GIS BORG. Gersen schetst: “Iemand zegt bijvoorbeeld: ‘Oké, we vinden punt één belangrijker, dat kost dan zóveel.’ Daar is ter plekke mee te spelen.” 

Dit artikel verscheen eerder in het septembernummer van BIGnieuws. Door: Remco Takken.