ArcGIS Vakopleiding helpt Gemeente Borsele op weg naar datagedreven werken en online participatie

Ook de gemeente Borsele staat voor complexe opgaven rond klimaatverandering, energietransitie en de woningmarkt. “Geografische data en ruimtelijke analyses zijn cruciaal om trends te duiden en betere beslissingen te nemen”, weet Sam Verhelst, senior GIS-specialist van de gemeente. Hij volgde dit voorjaar de ArcGIS Vakopleiding. “ArcGIS biedt de gemeente meerdere voordelen: het maakt ons werk efficiënter, inzichtelijker en meer datagedreven én het helpt ons bij het vormgeven van laagdrempelige online burgerparticipatie. Dat laatste is ook met het oog op de nieuwe Omgevingswet van groot belang.”

De gemeente Borsele werkt momenteel een visie uit over de rol van geo-informatie binnen de organisatie. De kennis die Sam heeft opgedaan tijdens de ArcGIS Vakopleiding speelt daarin een belangrijke rol. “Ik ben degene die binnen onze gemeente moet nadenken hoe we onze geografische data kunnen ontsluiten, verrijken en toepassen”, vertelt de senior beleidsmedewerker geografische informatie van de gemeente. “Met ArcGIS voegen we waarde toe aan de interne organisatie, maar zeker ook aan de interactie met onze inwoners.”

Tot voor kort gebruikte de gemeente ArcGIS vooral om de wettelijk verplichte basisregistraties up-to-date te houden. Sam: “Dat deden we op statische kaartjes, die we beperkt deelden met onze inwoners.” Zo kan elke inwoner zien hoe zijn afvoer op het gemeentelijk riool aansluit. Ook staat op een statisch kaartje een overzicht van de waardevolle bomen. Inwoners zien meteen of er wel of geen kapvergunning nodig is. “Ik wist dat er veel meer mogelijk was met ArcGIS. Maar wat precies? Met die vraag ben ik naar Esri Nederland gestapt en kreeg ik het advies de ArcGIS Vakopleiding te volgen.” De ArcGIS Vakopleiding richt zich op het inzetten van ArcGIS in een organisatie. Deelnemers weten aan het eind welke mogelijkheden ArcGIS allemaal heeft en hoe deze in te zetten.

De Vakopleiding bestaat uit twee blokken. In het eerste blok ligt de focus op het omzetten van data naar informatieproducten. En hoe ArcGIS Pro, ArcGIS Online, ArcGIS StoryMaps, ArcGIS Web AppBuilder en ArcGIS Dashboards daarvoor te gebruiken.

Sam: “Je gaat ook meteen aan de slag met een actuele vraag uit de eigen organisatie. Ik heb een app ontwikkeld waarmee de grondverkoper bij nieuwbouwprojecten aangeeft welke kavels verkocht, in optie of nog vrij zijn. Voorheen paste ik handmatig de database aan en draaide ik steeds een nieuw printje uit. Met de Map Viewer kan nu ook de inwoner real time zien of een kavel nog beschikbaar is.” Inmiddels heeft Sam er een dashboard aan toegevoegd. Bestuurders en raadsleden zien meteen hoeveel verkocht en beschikbaar is en wat de grondvoorraad is. Sam: “Het is allemaal heel inzichtelijk geworden.”

Het tweede blok van de Vakopleiding richt zich op beheer en kwaliteit van data, mogelijkheden van opslag en de toepassing van geografische data in werkprocessen. Daarbij komen applicaties als ArcGIS Enterprise, ArcGIS Online, ArcGIS Pro en ArcGIS Field Maps aan de orde.

Sam: “De focus ligt op veldwerkapplicaties en datagedreven werken. Op verzoek van onze buitendienst heb ik tijdens het tweede blok een veldwerkapplicatie gebouwd om het bestaande bestand van waardevolle bomen te actualiseren. In de app kunnen medewerkers de waarde van een boom bepalen en er een inspectie aan hangen. Met een viewer is vervolgens de status van een boom zichtbaar. Data op deze manier inwinnen is nieuw voor ons. Ik heb inmiddels ook een app gebouwd om flora en fauna-ontwikkelingen binnen een dorpsvernieuwingsproject te monitoren. Een dasboard maakt het voor vergunningverleners inzichtelijk of voldaan wordt aan de vergunningsvoorwaarden.”

Op verzoek van rioolbeheer worden kaartjes gemaakt waarop inwoners zien wat de overstromingskansen zijn bij heftige neerslag en of er maatregelen nodig zijn rond hun woning. “Ik combineer daarvoor het hoogtebestand van Nederland aan de neerslagverwachting, de hoeveelheid water op straat en de hoogteligging van de woning. Die data spelen een rol in onze strategie rond klimaatadaptatie. Ik gebruik daarvoor ArcGIS Pro en deel de data met ArcGIS Online. Dankzij GIS zijn we steeds meer in staat trends te duiden.”

Ook de energietransitie is voor de gemeente Borsele een ruimtelijk vraagstuk. “We zitten hier in een kooppunt van tracés: van de kerncentrale, van de gascentrale in het Sloegebied en van wind op zee. Het hoogspanningsnet wordt opgewaardeerd, een nieuw tracé is net aangelegd en een volgende in voorbereiding. Met ArcGIS maak ik nu inzichtelijk wat de effecten zijn voor inwoners. Met 3D kunnen we dat ook visualiseren. De volgende stap is om een ruimtelijke impactanalyse te maken van de hoogspanning tracés en zo de effecten voor landschap en inwoners in beeld te brengen.’’

Het vormgeven van online interactie met inwoners heeft voor Sam ook prioriteit. “ArcGIS StoryMaps is heel goed in te zetten bij het ontwikkelen van een dorpsvisie. Door tekst en beeld te combineren vertel je op een hele levendige en toegankelijke manier het verhaal van een dorp en hoe we als gemeente de toekomst zien. Inwoners kunnen online en wanneer ze zelf willen de storymap inzien. Vervolgens kun je er een surveyformulier aanhangen, waarmee je heel laagdrempelig ophaalt hoe de visie ontvangen wordt. Op dezelfde manier kunnen we storytelling ook inzetten voor de nieuwe Omgevingswet. Participatie is een belangrijke pijler onder die wet.”

Vanuit de organisatie krijgt Sam steeds meer vragen over praktische GIS-toepassingen. Sam: “De kunst is om de vraag achter de vraag te ontdekken. Naast alle technische informatie die de Vakopleiding heel structureel aanbiedt, gaat het ook over de skills die je nodig hebt om goed te luisteren en door te vragen.” Voorlopig heeft Sam nog genoeg onderwerpen om zich in te verdiepen. “De gemeente Borsele zit in een samenwerkingsverband met vier andere gemeenten. Twee daarvan zijn op hetzelfde niveau bezig met GIS. Kom ik ergens niet uit, is er altijd een collega in de buurt waarop ik terug kan vallen.”