Zo voorspellen zij de eikenprocessierups

Ieder jaar is het weer raak. De eikenprocessierups is wederom te vinden op uw favoriete picknickplek. Voor u als recreant is dat vanwege mogelijke gezondheidsklachten vervelend en voor u als groen-aannemer of ambtenaar van de buitenruimte een enorme uitdaging. Het gehele proces structureren, waarbij verschillende partijen betrokken zijn, van melding, inspectie, registratie tot bestrijding en monitoring is een enorme uitdaging als duizenden aangetaste bomen behandelt moeten worden. Hoe ga je daar als groen-aannemer of gemeente mee om?

Rob Thijssen, boomveiligheidscontroleur & GIS-medewerker en Henry Kuppen, directeur van Terra Nostra lichtte toe hoe het onderzoeks- en adviesbureau met haar jarenlange ervaring van de eikenprocessierups gemeenten adviseert. Dat het kennisniveau bij Terra Nostra wel goed zit, blijkt ook uit de rol die Henry vervult bij Kenniscentrum eikenprocessierups als mede auteur van de landelijke ‘Leidraad Beheersing Eikenprocessierups’. De leidraad biedt inzichten in alle aspecten van de eikenprocessierups. Van ecologie en gezondheidsrisico’s tot beleid en communicatie [bron: kennisplatform processierups]. 

“Waar zitten ze, wat kunnen we voorspellen en wat kunnen we doen?” zo vat Rob de advisering samen. 

Om tot een advies te komen zijn er diverse werkwijzen. Zo kan er gericht advies gegeven worden op één specifieke locatie of kan het meerdere locaties bestrijken. Zo kan een gemeente aangeven alleen een informatieproduct te willen waarin alleen de bestreden bomen worden getoond of waar de feromoonvallen zijn geplaatst om eikenprocessievlinders te monitoren. Een ander voorbeeld dat Rob aanhaalt is dat sommige gemeentes juist willen dat de burgers in staat zijn om mogelijke eikenprocessierupsen zelf te melden. 

Het laatste voorbeeld schijnt een interessant licht op de aanpak van Terra Nostra. Naast de rol om de gemeente te adviseren, faciliteren ze ook met een interactief informatieproduct. Eén waarmee de gemeente niet alleen inzicht krijgt in de risicogebieden van haar gemeente, maar de burger ook instaat is om een risico te melden en te plotten op de kaart of een actueel overzicht van het aantal eikenprocessierups nesten in de gemeente te krijgen

“Als er van de burger een melding binnenkomt, dan gaat er direct een signaal naar de inspecteur. Hij of zij controleert de melding of het echt gaat om een eikenprocessierups. Nadat de inspecteur de status in de applicatie heeft aangepast naar ‘registratie’ gaat er een signaal naar de bestrijders.” Rob geeft aan dat dit hele proces automatisch is ingericht, zodat iedere partij alleen maar ziet wat voor hen relevant is. “Zo is het afvinken van werkzaamheden in de applicatie ook meteen een kwaliteitsborging. De opdrachtgever kan precies zien welke meldingen er zijn gedaan en wanneer en door wie deze in behandeling zijn genomen”, vult Henry aan. 

Door de beschikbare data van de ontwikkeling van de processierups en de landelijke ‘Leidraad Beheersing Eikenprocessierups’ heeft Terra Nostra alles in handen om per gebied de opdrachtgever een passend advies te geven. In het voorbeeld hierboven zit de kracht voornamelijk in de realtime informatie van burgers. Maar er zit nog een fase voor. “Door middel van het inzetten van feromoonvallen vangen wij de mannelijke vlinders . Op basis van de hoeveelheid van het aantal mannelijke vlinders en de staat van hun vleugels, wat iets zegt over de herkomst, kunnen we zien hoe groot het gebied is waar de eikenprocessierups het volgende seizoen zal opkomen. Met deze informatie kunnen we een gemeente van te voren adviseren om de nodige maatregelen te treffen. 

“Voor een gemeenten is het belangrijk de eikenprocessierups tijdig onder controle te krijgen, omdat uitbraken van de processierups voor negatieve neveneffecten kunnen zorgen. Denk bijvoorbeeld aan een daling in toerisme, doordat de locatie groot in het nieuws is gekomen maar ook daadwerkelijk tot gezondheidsklachten en arbeidsverzuim leidt. 

Het adequaat omgaan met de signalen die vlinders al een seizoen eerder afgeven en de meldingen die burgers maken is een gemeente in staat zo efficiënt mogelijk om te gaan met de eikenprocessierups. Het registratiesysteem zorgt voor data gestuurd beheer in plaats van onderbuikgevoel en dat resulteerd in gericht beheer met geminimaliseerde milieueffecten.