De Nederlandse waterschappen zetten zich schrap en bereiden zich voor op een droge zomer. Waterforum.net meldt dat de grondwaterstand na de langdurige droogte in 2018 op veel plaatsen nog niet is hersteld en dat door de voorbije warme weken het neerslagtekort nu ook al hoger is. Veel waterschappen nemen extra maatregelen.

Hoe het weer daadwerkelijk wordt, weet niemand. Volgens de Enkhuizer Almanak volgen ‘een paar periodes met goed zomerweer’, maar of er dit jaar sprake zal zijn van een hittegolf is niet te voorspellen. De zomer van 2018 ging de boeken in als de warmste in 3 eeuwen. Media berichtten maandenlang over de droogte en waterschappen hielden het waterpeil nauwlettend in de gaten.

Jan Heida, customer success manager bij Esri Nederland: “Droogte brengt nare gevolgen met zich mee. Er zijn voor de hand liggende zaken, zoals watertekort en het beschermen van onze landbouw, maar waterschappen moeten ook een oplossing bieden voor andere problemen.” Er zijn uitdagingen zoals scheuren in de dijken, oprukkend ongedierte en plotse regenval. Die zorgen vaak voor meer hoofdpijn dan het tekort aan water zelf. Waterschappen hebben daarom een totaalbeeld nodig, met recente en nauwkeurige informatie. Dan kunnen ze op de juiste plaats de juiste maatregelen nemen.

Bij Waterschap Rijn en IJssel werd tijdens de zomer van 2018 een meldingen-app ingezet om beter om te gaan met de droogte. Jan Heida: “Vaak gebruikt een waterschap een combinatie van verschillende databronnen om een situatie in beeld te brengen. Waterschap Rijn en IJssel combineerde open data, hun eigen data, satellietbeelden en waarnemingen in het veld.” Elke databron biedt een ander inzicht. Met satellietbeelden worden tijdens droogteperioden vooral NDMI-analyses (Normalized Difference Moisture Index) toegepast. “Handig om al een algemeen beeld te krijgen.”

Voor waterschap Rijn en IJssel komt alle data samen in het ‘Weer en Water Dashboard’. Dit dashboard biedt een overzicht van alle relevante informatie omtrent waterstanden, afvoeren, gemalen, neerslag en nog veel meer. Jan Heida: “Tijdens een periode van extreme weeromstandigheden, zoals langdurige droogte, is het belangrijk om de juiste prioriteiten te stellen. Door alle informatie samen te brengen en te ontsluiten op een kaart, krijgt het waterschap een dieper inzicht in de probleemgebieden. Bij waterschap Rijn en IJssel is het bijvoorbeeld eenvoudig om te zien welke waarnemingen ver buiten de normen vallen in hetzelfde gebied. Dat biedt hen de kans om sneller en zorgvuldiger maatregelen te treffen.”

Jan Heida ziet kansen voor open data. “De waterschappen hebben actuele data die ze  direct kunnen delen met betrokkenen. Het gaat dan bijvoorbeeld om waterstanden en informatie over stuwen of gemalen. De ArcGIS Hub basic – élk waterschap heeft hier beschikking over – kan fungeren als open data-website.” Er is voor GIS-afdelingen dan ook een praktisch voordeel. “Individuele dataverzoeken kun je verwijzen naar dit open data-portaal.”

Nu er steeds meer datastromen ontstaan en meer behoefte aan data is, kunnen waterschappen profiteren van het beschikbaar stellen van open data. Jan Heida: “Dat is nodig, want beleidsmakers, strategisch adviseurs en bestuurders willen meer interactie met inwoners, gemeenten en andere partijen in de keten om te werken aan de gezamenlijke uitdagingen, zoals de droogte.”

Kortom, voor de waterschappen was het vorig jaar alle hens aan dek tijdens de periode van langdurige droogte en dit jaar zijn de waterschappen beter dan ooit voorbereid. Door gebruik te maken van recente informatie, betrouwbare technologie en duidelijke waarnemingen zijn antwoorden op de droogtevraagstukken mogelijk. En dat alles zodat Nederland en ons systeem van dijken stabiel blijft.

Beelden: Esri